Gelir Gider Tablosu Nedir?
31 Tem 2024
Gelir-Gider Tablosu Nedir?
Kar- zarar tablosu, faaliyet tablosu, finansal sonuç, gelir tablosu ya da kazanç tablosu olarak da adlandırılan gelir- gider tabloları, birçok farklı özellikteki şirketin ya da işletmenin uygulama zorunluluğu bulunana ve şirketlerin finansal sağlığının anlaşılabilmesini sağlar.
Gelir-Gider Tablosunun Tanımı
Şirketlerin gelir ve giderlerinin gösterildiği tablolara gelir- gider tablosu adı verilmektedir. Bu tablolar sayesinde şirketin belirlenmiş dönemlerde kar mı yoksa zarar mı ettiğinin anlaşılmasını sağlamasıdır. Gelir- gider tablosunda yer alan bilanço ve nakit akış tablosuyla birlikte, işletmenizin finansal sağlığının anlaşılmasını sağlamaktadır.
Gelir-Gider Tablosunun Önemi
Gelir tablosunun analiz edilmesi sayesinde şirketlerin gelirlerini arttırarak mı, maliyetlerini azaltarak mı yoksa her ikisi sayesinde mi kar edebileceklerini anlamalarına yardımcı olmaktadır. Bunun yanında işletmenin gelir- gider tablosuna konu olan süreç içerisinde belirlenen stratejilerin etkinliğinin anlaşılmasını sağlamaktadır. Bunun yanında yapılan analizlere dayanarak kar elde etmek için en iyi çözümlerin bulunmasını sağlamaktadır.
Gelir- gider tablosunun belirttiği diğer önemli noktalar içerisinde ise şunlar yer almaktadır:
Diğer finansal tablolar yıllık hazırlanırken gelir- gider tabloları 3 aylık ya da aylık dönemler halinde hazırlanmaktadır. Bu sayede işletme sahipleri ve yatırım yapan kişiler işletmenin performansını yakından takip edebilmektedir. Bu durum daha bilinçli kararların alınmasını sağlamanın yanı sıra özellikle küçük işletmelerde sorunun büyümesini engellemeden gerekli düzenlemelerin yapılmasına olanak sağlar.
Şirket tarafından gelecekte yapılacak giderleri veya beklenmeyen harcamaların bütçenin üzerinde mi yoksa altında mı kalacağının anlaşılmasını sağlar. Giderler içerisinde bina kirası, maaşlar ve diğer genel giderler yer almaktadır. Küçük işletmeler büyümeye başladığında giderlerin arttığını görebilir. Bu giderler, işçi kiralamayı, malzeme satın almayı ve işletmeyi tanıtmayı içermektedir.
Gelir- gider tabloları yatırımcıların yatırım yapmayı planladıkları işletme hakkında genel bir bakış sağlamaktadır. Bankalar ve diğer finansal kuruluşlar da işletmenin krediye değer olup olmadığına karar vermek için belgeyi analiz edebilir.
Gelir-Gider Tablosu Nasıl Hazırlanır?
Gelir- gider tablosunda yer alan bilgiler ve düzenleyici gereklilikleri işletmelerin ihtiyaçlarına ve işletmelerin faaliyetlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Gelirlerin Belirlenmesi
Gelirler tablonun ilk bölümünü oluşturmaktadır ve şirketin brüt gelirlerinin ifade edilmesini sağlar. Gelir türleri temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunlar işletme içi ve işletme dışı gelirler olmaktadır. İşletme geliri şirketlerin birincil faaliyetlerinden kazanmış oldukları gelirlerdir. İşletme dışı gelirler ise sistem kurulumu ya da mülkün kiraya verilmesi gibi yollar ile elde edilmektedir.
Brüt satışlar
Satış gelirleri şirketlerin birincil faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin yer aldığı bölümdür. Şirketin birincil faaliyetlerinin içerisinde üretilen mal ya da hizmetlerin satışları bulunmaktadır. Gelir segmentine girilen bilgiler şirketin düzenli olarak kazanç sağladığı alanları içermektedir.
Satış gelirleri alt segmentlere ayrılabilir. Bunların içerisinde yurtiçi ve yurtdışı satış gelirleri gibi alt konu başlıkları bulunmakla birlikte şu başlıklara da yer verilebilir.
Faaliyet alanı ile ilgili mali yardımlar
Satış tarihindeki vade farkları
İhracatla ilgili dönem içerisinde ortaya çıkması
Vergi iadeleri
Satış gelirleri bürüt geliri ifade etmektedir. Brüt satışlar üst başlık olmaktadır. Bu başlığın altında yer alan diğer başlıklar içerisinde ise şunlar yer alır.
Satış indirimleri hesap grubu
Bir işletmenin esas faaliyet alanı gereği satmış olduğu mal ve hizmetlerin işletme tarafından yapılan iskontoları, iadesi ve diğer indirimlerin yer aldığı başlık satış indirimleri hesap grubu olmaktadır. Bu hesap grubunun altında yer alabilecek diğer başlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Satıştan iskontolar hesabı
Satıştan iadeler hesabı
Diğer indirimler
Net satışlar
Bu başlık brüt satış giderlerinden satış indirimlerinin çıkarılması ile elde edilmektedir. Bu sayede şirketin esas faaliyet alanı dolayısıyla yapmış olduğu satışlarda elde edilen net satış geliri belirlenir.
Satışların maliyetleri hesap grubu
Şirketlerin belirtilen dönem içerisinde satmış olduğu mal ve hizmetlerin maliyetleri ile ilgili kayıtların yer aldığı hesap grubuna satışların maliyeti hesap grubu adı verilmektedir. Bu hesap grubunu altında yer alan diğer hesaplar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Satılan mamüller maliyeti hesabı
Satılan ticari mallar maliyeti hesabı
Satılan hizmet maliyeti hesabı
Diğer satışlar maliyeti hesabı
Brüt satış kârı veya zararı
Bu alanda net satış miktarından satış maliyetleri çıkarılmaktadır. Elde edilen sonuca bağlı olarak işletmenin sözü edilen dönem içerisinde satışlardan kâr elde edilip edilmediği anlaşılmaktadır. Eğer zarar söz konusu ise satış maliyetlerinin azaltılmasına ya da yeni satış pazarlama yöntemlerinin belirlenmesine yönelik hamlelerde bulunulabilir.
Giderlerin Belirlenmesi
Şirketlerin normal faaliyetleri sırasında pazarlama, satış faaliyetleri, üretim maliyetleri, yönetim maliyetleri ile menkul kıymetler satış zararları ya da komisyon giderleri gibi faaliyet alanı ile ilgili olmayan giderlerin yer aldığı kısma genel olarak gider adı verilmektedir.
Faaliyet giderleri
İşletmelerin esas faaliyet alanları dolayısıyla oluşan giderlerin yer aldığı alandır. Bu hesap grubunun altında yer alan diğer başlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Araştırma ve geliştirme giderleri hesabı
Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri hesabı genel yönetim giderleri hesabı
Faaliyet satış kâr veya zararı
Bu alan brüt satış kâr veya zararından faaliyet giderlerinin çıkarılması ile elde edilmektedir. Bu alan sayesinde işletmeler gerçekleştirmiş oldukları faaliyetlerden kâr mı yoksa zarar mı elde ettiklerini kolaylıkla anlayabilirler.
Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar
Bir işletmenin esas faaliyet alanının dışında kalan diğer faaliyetlerden elde ettiği gelir ve kârların yer aldığı alandır. Bu hesap grubunun alt başlıkları içerisinde şunlar yer almaktadır.
İştiraklerden temettü gelir hesabı
Bağlı ortaklardan temettü gelir hesabı
Faiz gelirleri
Komisyon gelirleri
Konusu kalmayan karşılıklar hesabı
Menkul kıymetler satış kârları
Kambiyo kârları
Reeskont faiz geliri hesabı
Enflasyon düzeltme kârları hesabı
Diğer olağan gelirler ve kârlar hesabı
Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar
Bir işletmenin esas faaliyet alanında olmayan sebeplerden dolayı oluşan giderlerin ve zararların yer aldığı bölümdür. Bu hesap grubunun altında yer alan diğer başlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Komisyon giderleri
Karşılık giderleri
Menkul kıymetler satış zararları
Kambiyo zararları
Reeskont faiz giderleri hesabı
Enflasyon düzeltme zararları hesabı
Diğer olağan giderler ve zararlar
Finansman giderleri
İşletmelerin çeşitli sebepler ile yaptığı borçlanmalar ile ilgili katlanılan ve işletme maaliyetlerinde yer verilmemiş olan kur farkı, faiz, kredi komisyonu gibi giderlerin yer aldığı hesap grubudur. Bu hesap grubu içerisinde yer alan alt başlıklar ise şunlardır.
Kısa vadeli borçlanma giderleri
Uzun vadeli borçlanma giderleri
Olağan kâr veya zarar
Bu alanda işletmenin esas faaliyetleri sonucunda elde etmiş olduğu kâr ya da zarara diğer faaliyetlerden olağan elde edilen kâr ve gelirler eklenir. Daha sonrasında bu sonuçtan olağan gider ya da zararlar ile finansman giderleri çıkarılır.
Olağan dışı gelir ve kârlar
Bir işletmenin olağan faaliyetleri ile alakalı olmayan ve düzenli ya da sık sık ortaya çıkması beklenmeyen işlemler sebebi ile elde edilen gelirlerin yer aldığı alandır. Bu hesabın altında yer alan başlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Önceki dönem gelir ve kârları
Diğer olağandışı gelir ve kârları
Olağan dışı gider ve zararlar
İşletmelerin esas faaliyet alanları dolayısıyla oluşmayan ve sık sık ya da düzenli bir şekilde oluşması beklenmeyen işlemler sebebi ile oluşan giderlerin yer aldığı alandır. Bu hesap altında yer alan alt başlıklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır.
Çalışmayan kısım gider ve zararları
Önceki dönem gider ve zararları
Diğer olağan dışı gider ve zararlar
Dönem kârı veya zararı
İşletmenin daha öncesinde hesaplanmış olan olağan kâr veya zararından olağan dışı oluşan gelirinin ya da Kârının eklenmesinin ardından, olağan dışı zarar ya da giderinin çıkarılması ile elde edilen bir alandır. Eğer elde edilen sonuç pozitif ise işletme vergi öncesinde kâr elde etmiştir. Sonucun negatif olması halinde ise işletmenin vergi öncesi zarar ettiği anlaşılmaktadır.
Dönem kârı ve diğer yasal yükümlülükler karşılığı
İşletmelerin vergiler ve diğer yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerinden dolayı devlete olan yükümlülüklerin ne kadar ödeme yapıldığının gösterildiği alandır.
Dönem net kârı
İşletmelerin ilgili dönem içerisinde yapmış oldukları kârdan yasal yükümlülükler sebebi ile ödenilen kısım çıkarılarak elde edilen alandır. Bu alan işletmenin ilgili dönem içerisinde elde ettiği net kârın anlaşıldığı alandır. Bu sebeple de yatırımcılar özellikle bu alanı dikkate almaktadır.
Diğer Gelirler
Diğer gelirler ise şirketin ana faaliyet alanı olmayan alanlardan elde edilen giderlerin yer aldığı bölümdür. Bu gelirler genellikle tek seferlik araba ya da mülk satışı gibi gelirler olmaktadır. Diğer gelirler içerisinde şirkete ait olan malların kiralanması gibi düzenli gelir getiren kalemler de yer almaktadır.
Net gelir
Bu alan brüt gelirlerin maliyetlerin düşüldükten sonra net gelirin ifade edildiği alandır. Bu alan eğer şirket belirtilen dönem içerisinde zarar ettiyse net
Gelir-Gider Tablosu Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gelir gider tablosunu hazırlarken hassas davranılması hem işletmelerin hem de paydaşlarının önemli bilgiler elde etmesini sağlamaktadır. Bu sebeple de aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Hazırlanan tablonun hem brüt hem de net gelirinin şeffaf bir şekilde yer alması gerekmektedir.
Gider kalemlerinin detaylı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Bunun yanında her bir kalemin işletme performansına etkisi analiz edilmektedir.
Bunun yanında gelirlerin de hangi kaynaklardan elde edildiğinin net bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Bunun yanında her bir gelirin işletmeye olan katkısının da değerlendirilmesi gerekmektedir.
Geçmiş dönemlerdeki ve hedeflerin karşılaştırılması gerekmektedir.
Tablonun muhasebe standartlarına uygun bir şekilde hazırlanmasına dikkat edilmelidir.
Tablonun doğru bir şekilde yapılması ve verilerin tutarlı olduğundan emin olunması gerekmektedir.
Doğru ve Güncel Verilerin Kullanımı
Gelir gider tablosu işletmelerin faaliyetleri hakkında önemli bilgilerin elde edilmesini sağlamaktadır. Ancak bu bilgilerin sağlıklı olması için kullanılan bilgilerin her zaman güncel olmasına dikkat edilmesi gerekir. Bunun yanında kullanılan bilgilerin doğru bir şekilde girilmesine özen gösterilmesi gerekir. Bunun için de gerekli belgelerin titizlikle toplanması ve arşivlenmesine de özen gösterilmesi gerekmektedir.
Düzenli Olarak Güncellenmesi
İşletmelerin bilgileri süreç içerisinde değişiklik göstermektedir. Bu sebeple de tabloda yer alan bilgilerin düzenli ve gerektikçe güncellenmesi gerekmektedir.
Detaylı Kayıt Tutma
Gelir gider tablosunun doğru bir şekilde hazırlanabilmesi için muhasebe programı içerisinde kayıtların düzenli bir şekilde tutulması ilk dereceden önemlidir. Bu sayede tabloda yer alan bilgilerin her zaman güncel ve doğru bir şekilde hazırlanmasına olanak sağlamaktadır.
Gelir gider tablosu tipleri
Gelir gider tabloları rapor tipi ve hesap tipi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Hesap tipi gelir gider tabloları hazırlanırken genel olarak kabul gören muhasebe ilkelerine dayanarak hazırlanmaktadır. Bu tablolarda gelir ve giderler ayrıntılı bir şekilde gösterilmektedir. Diğer bir yandan rapor tablosu yönetimin raporlanması için kullanılan gelir gider tablolarıdır. Bu tablolar işletmelerin belirli bir dönemde elde edilen gelir ve giderlerin özetlenmesini sağlamaktadır.
Gelir gider tablosu analizi nasıl yapılır?
Gelir gider tablosunda öncelikli olarak gelir kalemleri incelenmektedir. Gelir kaynaklarının analiz edilmesi sayesinde işletmelerin ana kazanç kaynaklarının belirlenmesini ve işletmeye olan katkılarının belirlenmesini sağlamaktadır.
Harcamalar ise işletmelerin kar ya da zarar ettiğinin anlaşılabilmesi için anlaşılmasını sağlar. Bunun yanında harcamaların hangi kısmının değişken hangi kısmının ise sabit olduğunun anlaşılmasını da sağlamaktadır. Bu sayede işletmelerin mali yapısının değerlendirilmesi yapılabilir.